16 Eki 2023

Kedilerde Bıyık Stresi (!)

Bıyık Stresi - Endişenin Yanında Mama Kabı Satmak

Patili birey ebeveynleri olarak zaten pek çok konuda, "Acaba daha iyisini yapabilir miyim," diyoruz. Özellikle de geçmişte kaybettiğimiz bir kedimiz ya da köpeğimiz varsa, her yeni bilgide, "Ben bunu neden bilmiyordum, nasıl bilmem, belki şimdi hayatta olacaktı," diyerek kendimizi zaten yıpratıyoruz.

Birçoğumuz sokaklardaki evsiz hayvanlara destek olmaya çalışıyor ancak yetemediğimizi de zaten biliyoruz. Bu duyguları bir de gerçeği yansıtmayan reklam tekniklerine alet edilerek yaşamayı hiç hak etmiyoruz.

Üstelik bu durum sadece biz patili birey ebeveynlerinin duygularını etkilemekle kalmıyor, sokaklardaki evsiz hayvanları da yakından ilgilendiriyor.

Sahiplenmeyi düşünen onlarca kişiye, "Bu kadar detaylı tekniklerle bakılmazsa hemen hastalanıp ölecek olan hayvana nasıl bakayım,"dedirtip, sokaktaki patili bireylerin kurtarılmasına dolaylı olarak engel olmaya kimsenin hakkının olduğunu düşünmüyoruz.

Bıyık Stresi Nedir? Nereden Çıktı?

İnsanların korkuya karşı karmaşık ve fiziksel tepkileri vardır. Avuç içlerimiz terler, kalp atışlarımız hızlanır hatta travmatik anıları, kaygıyı veya depresyonu bile tetikleyebilir. Korkudan bedensel ve psikolojik sağlığımız zarar görür. Korku kaynaklı reklamlar yanlış kullanıldığında ve geniş ölçekte reklamı yapıldığında topluma bile zarar verebilir, özellikle de bu korku bizi en sevdiklerimize yeterliliğimiz konusunda eksik hissettiriyorsa.

Korkutma Tekniği bir pazarlama politikasıdır. Korkutma tekniğinin bir uzantısı olan bıyık stresi, aslında 2010'lu yıllarda Amerika'daki mama tabağı şirketleri tarafından ortaya atıldı.

Tıpkı Türkiye'de olduğu gibi Amerika'da da bu stresin varlığına dair hiçbir kaynak sunulmadı. Ancak bazı iş anlaşmaları yapılan veteriner hekimlerce doğru olduğu yönünde bilgiler verilmesi sağlandı.

Adam Le-Smith o dönemle ilgili şöyle söylüyor: O günlerde bu "bıyık stressiz" kaselerden birini görmeden bir evcil hayvan mağazasına girmek neredeyse imkansızdı. Bu kaseler standart kaselerden daha geniş ve sığ olma eğilimindeydi; böylece kediler, bıyıkları kasenin kenarlarına sürtünmeden yemeklerini yiyebilirlerdi.

Ancak yıllarca kimse kedilerde bıyık stresinin varlığını ya da yokluğunu ispatlamaya çalışmadı. Bu bir korku tekniğiyle pazarlama yöntemiydi ve elbette kullanılabilirdi. Korkanlar ve alabilenler aldı, korkanlar ama alamayanlarla korkmayanlar almadı.

Ancak yıl 2017 olduğunda The New York Times hem kendi hem de bu şirketler adına büyük bir hata yaptı: Bu şirketlerden birisinin sponsorluğunda reklam almakla kalmayıp "bıyık stresi"nin gerçek olduğuna dair bir demeç de yayınladı.

O zamana kadar bu gerçek dışı bilginin yayılmasına ve bazı meslektaşlarının bu konuda meslek etiklerine aykırı hareket etmesine ses çıkarmayan Washington Üniversitesi Veteriner Fakültesi bilimsel bir araştırma ile "kedilerde bıyık stresi"nin gerçek olmadığını ispatladı.

Bunun üzerine The New York Times elbette, bir başka dev medya kuruluşu olan Boston Magazine'in hedefi olmaktan kurtulamadı.

Diğer tüm bilgiler gibi yazımızın sonunda yer alan "Kaynaklar" bölümünde orijinal linkine ulaşabileceğiniz haberin, en dikkat çekici cümlesi ise şöyle: Yaklaşık 90.000 gerçek veterineri temsil eden ve iç savaş günlerinden beri var olan bir grup olan Amerikan Veteriner Hekimleri Birliği'nin başkanına da sorduk. Bıyık yorgunluğu sorulduğunda derneğin başkanı Tom Meyer, "Bir kedinin bıyıkları çok hassas olsa da, bıyıkların mama kaselerine sürtünmesinin kedilerde strese veya rahatsızlığa neden olduğunu gösteren hiçbir kanıt mevcut değildir," dedi.