FIP (Feline Infectious Peritonitis), kedilerde görülen bir viral hastalıktır. Bu hastalığa, Feline Coronavirus (FCoV) adı verilen virüsün mutasyonu neden olmaktadır. Kedilerin çoğunda FCoV hastalık oluşturmadan varlığını sürdürür. Ancak kedilerin %10'unda, FCoV mutasyona uğrayarak FIP'e neden olabilir. Kedilerde Fip Nedenleri: Fip'nin kesin nedeni tam olarak bilinmese de; Bağışıklık sistemi sorunları olan, Stres altında olan kedilerde daha yaygın olarak görülür. Hangi Kediler FIP'e Daha Yatkın? Çok fazla kedinin yaşadığı evlerde yaşayan, Barınaklarda veya kedi evlerinde yaşayan, Başkasına sahiplendirme nedeniyle strese giren, Stres altında yaşayan, Yakın zamanda ameliyat olmuş veya bir seferde birden fazla enfeksiyona aynı anda sahip olan kediler FIP geliştirmeye daha yatkın olabilir. FIP'e Yatkın Olan Kedi Irkları ve Cinsiyeti: Habeş, Bengal, Birman, Himalayan, Ragdoll ve Devon Rex gibi safkan kediler FIP geliştirmeye daha yatkın olabilir. Bunun yanısıra erkek kedilerin dişi kedilere göre FIP'e daha yatkın olduğu düşünülmektedir. Bir Kedi FIP Geliştirme Açısından En Çok Hangi Yaşta Risk Altındadır? Çoğu kedinin kedi koronavirüsüne çok genç yaşta, belki de yaşamın ilk birkaç haftasında maruz kaldığına inanılmaktadır. FIP geliştiren kedilerin çoğu 3 ay ile 2 yaş arasında olsa da bu, diğer yaş gruplarındaki kedilerin FIP geliştirmeyeceği anlamına gelmez. Aşağıdaki tabloda Avrupa'da 2019-2021'de GS-441524 ile tedavi edilen kedilerden elde edilen verilere göre FIP teşhis edilmiş kediler dikkate alınarak hazırlanmış bir istatistik yer almaktadır. Kedilerde Fip'in Yaşa Göre Dağılımı Kedilerde Fip Belirtileri: Fip'in hiçbir belirtisi sadece Fip'e özel değildir. Bununla birlikte, her iki FIP formunda da kediler genellikle aşağıdakiler gibi belirsiz semptomlar görülür: İştah kaybı Kilo kaybı veya yavru kediler için büyümede gecikme Letarji (Halsitlik) Antibiyotiklere yanıt vermeyen aralıklı ateş Tüy sağlığında bozulma Bu belirtiler aynı zamanda birçok farklı hastalığın da semptomudur. Sadece bu belirtiler kedinizde FIP olduğu anlamına gelmez. 1. Islak (effusive /etkili) FIP FIP'in ıslak formu, karın ve göğüs gibi vücut boşluklarında sıvı birikmesine neden olur. Karın şişkinliği ve/veya nefes almada zorluğu görülür. Biriken sıvı genellikle sarı renktedir. 2. Kuru (non-effusive/ etkili olmayan ) FIP FIP'in kuru formunda, gözler, böbrekler, karaciğer ve sinir sistemi dahil olmak üzere kedinin vücudunda iltihaplı lezyonlar bulunur. Semptomlar, hangi organın hastalıktan en çok etkilendiğine bağlı olarak değişkenlik gösterir. FIP'in her iki formu da nörolojik sistemi etkileyen klinik belirtilerle ilişkilendirilmiştir, ancak Kuru Fip'in sinir dokularında daha çok tutulduğu görülmektedir. Kedilerde FIP Teşhisi: Kediniz Gerçekten Fip Mi? Bazı kaynaklar -oldukça iddialı olarak- yapılan FIP teşhislerinin %80'inin hatalı olduğu nu söylemektedir. Bu kaynaklara ve bu yazıda bahsedilen her bilginin dayandığı kaynak, referans ve makalelere sayfa sonunda yer alan linklerden ulaşabilirsiniz. Bu oran oldukça yüksek görünse de ne yazık ki en iyimser çalışmalarda dahi birçok yanlış teşhis koyulabildiği vurgulanmaktadır. Bazı yanlış teşhisler sonucunda, gerçekte var olan hastalık, FIP için uygulanan tedaviyle iyileşebilmekte ancak daha ağır bir tedavinin neden olduğu kalıcı hasar lar bırakabilmektedir. Bazı yanlış teşhisler ise ölüm le sonuçlanabilmektedir. "Kedi hastalıkları içinde tanısı en zor ve tartışmalı olan enfeksiyon FIP’tir." Prof. Dr. Nilüfer Aytuğ "Birçok klinik vakada FIP antemortemini kesin olarak teşhis etmek son derece zor olabilir. FIP sıklıkla yanlış teşhis edilir." Dr. Katrin Hartmann "Islak Fip'in tanısı, kuru formdan daha kolaydır. Bir kez pleural ya da peritoneal efüzyon geliştiğinde sıvının makroskobik ya da mikroskobik muayenesi klinik tanı için yeterli olacaktır. Kuru formun tanısı daha zordur çünkü klinik tablo belirgin değildir. " Fip'e Özel Bir Test Var Mı? Fip'e özel bir test yoktur. Fip İçin Bir Aşı Var Mı? Fip aşısı yoktur. FIP'i Teşhis Etmek İçin Neler Yapılır? Fip Teşhisinde “Tuğla Gibi Örmek” Kavramı (BRICK BY BRICK) FIP'in klinik belirtilerinin çoğu belirsizdir ve kedilerde bulunan diğer hastalıklarla birlikte ortaya çıkar. Bu durum FIP'in teşhis edilmesini özellikle zorlaştırır. Rutin bir kan analizinde anormallikler olabilir, ancak hiçbiri FIP'e özgü değildir . X-ışınları, karın veya göğüste sıvı varlığını belirlemede yardımcı olabilir. Sıvı varsa, bir kısmı göğse veya karına dokunularak alınabilir. Bu sıvının bir veterinerlik laboratuvarında analizi özellikle değerli olabilir, çünkü çok az başka hastalık FIP'in yarattığı aynı türde sıvı üretir. Bununla birlikte, sıvı analizi her zaman hastalığın kesin teşhisini sağlamaz. Yine de daha güvenilir sonuçlar verir. Kedi koronavirüsü test sonucunun pozitif çıkması FIP teşhisi değildir. Çünkü kedi koronavirüsleri birçok sağlıklı kedinin bağırsaklarında da yaygın olarak bulunabilir. Fip, bu virüs mutasyona uğradığında veya değiştiğinde ortaya çıkmaktadır. Kedi koronavirüsüne maruz kalan ve bu nedenle antikor taşıyan kedilerin sayısı yüksektir (Genel kedi popülasyonunda %30'a kadar ve kedi barınaklarında %80'e kadar olduğu tahmin edilmektedir), ancak FIP gelişen kedilerin oranı, kedi popülasyonunun en fazla %10'u kadardır. Tüm bunlara ek olarak, bazı kedi aşıları da kedi koronavirüs testlerinin pozitif çıkmasına neden olabilmektedir. Koronavirüs antikorları için negatif bir kan testi, hasta bir kedide FIP enfeksiyonu olasılığını tamamen ortadan kaldırmaz , çünkü FIP'in terminal formuna sahip hayvanlarda saptanabilir antikor konsantrasyonları azalabilir. Viral genetik materyali tespit etmek için tasarlanmış daha yeni PCR (polimeraz zincir reaksiyonu) testleri bile, farklı koronavirüs grupları arasında doğru bir şekilde ayrım yapamaz. FIP'nin geçerli bir teşhisi, kedinin spesifik olarak klinik geçmişine ve destekleyici laboratuvar verilerine dayanarak yapılır. 1. Anamnez (Hasta Öyküsü) Anamnez, hekimin hasta ebeveynine teşhis koyma amaçlı olarak sorduğu sorular sonucu elde ettiği, hastanın öyküsüdür. Anamnez, hastalığın teşhisinde en önemli adımlardan biridir . AVMA(American Veterinary Medical Association)'in referans gösterdiği AAFP(American Associatio of Feline Practitioners)'in yayınladığı Fip İçin Anamnez Soruları ise şöyledir: Fip Teşhisinde Hasta Öyküsü Soruları 2. Kan Sayımı (Hemogram) Albümin:Globulin oranının <0,8 olması FIP için oldukça şüphelidir. Susuz kalmış olma durumları da dikkate alınmalıdır. Ek bulgular, rejeneratif olmayan bir anemi içerebilir. 3. Efüzyon Sıvısı Analizi: Efüzyon protein içeriği - genellikle > 35g/L Sitoloji - Makrofajlar ve nötrofiller (piyogranülomatöz enflamasyon) tipiktir ve efüzyon sıvısı çekirdekli hücre sayıları genellikle önemli ölçüde yükselmez. 4. Efüzyon Sıvısının İmmünositokimyası: Monositler / makrofajlar içindeki FCoV'yi saptar. %100 özgüllüğe sahip altın standart bir test. Negatif immünositokimya, duyarlılık sadece %54 olduğundan, FIP teşhisini ekarte etmez. Bunun nedeni, tüm numunelerin viral antijen içermemesidir. 5. IFA'ya Uygun Koronavirüs Antikor Titresi (Immünofloresan Antikor): Numune: Serum (düz veya jel tüp) Bu serum testi, tüm koronavirüslere karşı antikorları tespit ettiğinden FIP virüsüne özgü değildir. Klinik FIP'li kediler genellikle yüksek titreye (1:640 veya daha yüksek) sahiptir, ancak birkaç vaka son aşamalarda, özellikle de effüzif formda düşük titreler gösterebilir. Yüksek titrelerin, kedi koronavirüslerini (FCoV) dışkı yoluyla bulaştıran sağlıklı kedilerde de meydana gelebileceğini unutmayıp, sonuçları her zaman diğer teşhis özellikleriyle ilişkilendirmek önemlidir. Fip Teşhisi Adımları 6. Alfa-1 Asit Glikoprotein (AGP): Numune: Serum (düz veya jel tüp) AGP bir akut faz proteinidir. AGP, FIP de dahil olmak üzere çeşitli enflamatuar durumlarda yükselir, ancak 1,5 g/l'nin üzerindeki değerler FIP'i yüksek oranda düşündürür. 7. Biyopsi Örneklerinin Histopatolojisi: Örnek: Formalin kaplarındaki dokular Piyogranülomatöz vaskülitin klasik lezyonlarının tanımlanması yüksek oranda FIP düşündürür. 8. Biyopsi Örneklerinin Immünohistokimyası: Örnek: Formalin kaplarındaki dokular Standart histopatoloji (öğe 5) ile zaten tanımlanmış klasik pyogranülomatöz vaskülit lezyonlarında monositler/makrofajlar içinde (sıvı efüzyon immünositokimyası ile aynı metodolojiyi kullanarak) FCoV'yi saptar. FIP tanısı için %100 özgüllüğü ve %95 duyarlılığı olan altın standart bir testtir. 9. Olası tamamlayıcı test: Serum Protein Elektroforezi (SPE): Numune: Serum (düz veya jel tüp) Bir kan örneğinde yüksek globülinler gösterildiğinde, serum protein elektroforezi (SPE), lenfoid neoplaziye sekonder monoklonal gamopatiye karşı enfeksiyonlara ve enflamasyona (FIP dahil) karşı poliklonal yanıtı ayırt etmede yararlı olabilir. Kedilerde FIP Tedavisi: 1. FİP İLACI: 2020'nin Nisan ayında Journal of Feline Medicine and Surgery, FIP'li kediler için deneysel bir ilaç olan GS-441524 'ün etkinliğini ve güvenliğini değerlendiren antiviral ilaçlarla ilgili en son çalışmayı yayınladı. 31 kediden 25'inde tedavi başarılı oldu ve araştırmacılar ilacın güvenlik profilini etkileyici olarak tanımladılar. Bu süreçte ilaç saatlerini kaçırmamak, ertelememek oldukça önemlidir. FIP araştırmacısı ve University of Fahri Profesör Dr. Niels C. Pedersen'in Haziran güncellemesine göre, büyük ölçüde Çin'de bulunan bazı kuruluşlar, FIP'li kedi sahiplerine satış için GS-441524 ve GC376'nın onaylanmamış versiyonlarını üretiyor. Ancak bu durum sahte FIP ilaçları nın da varlığına neden olabiliyor. FIP Tedavisi Uygulama Prosedürü " En zor kararlardan biri tedavinin ne zaman sonlandırılacağıdır. Bazı kediler, genellikle ıslak FIP’li genç kediler 8 hafta ya da daha kısa bir sürede tedavi edilebilir. Normalde tedavi süresi 12 haftadır. Bazı kediler için doz ayarlaması gerekir ve tedavi daha da uzar. Hematokrit, total protein, albümin ve globülin değerleri, tam WBC, lenfosit sayıları 8-10 haftada iyileşecek olan kedilerde normalleşir ve aynı esnada kedinin aktivite derecesi de oldukça artar. 8-10 haftada kedinin enfeksiyona kendi bağışıklığının devreye girdiğine inanılır fakat bu kanıtlanmamıştır. Bu insanlardaki Hepatit C tedavisinde de gerçekleşen bir durumdur. O da kronik RNA virüsü enfeksiyonudur ve antiviral ilaç tedavisiyle tedavisi 12 hafta sürer." GS-441524 YAN ETKİLERİ: GS-441524 tedavisi inanılmaz bir şekilde sistemik yan etkiler göstermez. Bazı kedilerde hafif böbrek hasarı görülebilir fakat bu böbrek hastalığına ilerlemez. Vaskülit tipi sistemik ilaç reaksiyonları az sayıda kedide görülmüştür ve enjeksiyon yeri reaksiyonuyla karıştırılabilir. Fakat bu ilaç reaksiyonları enjeksiyon yerlerinde değildir ve kısa süreli kortizon kullanımına yanıt verir. GS tedavisinin en önemli yan etkisi enjeksiyon yerindeki acıdır. Bu acının derecesi kediden kediye ve enjeksiyonu yapan kişinin (genelde hasta sahibi) becerisine göre değişir. Enjeksiyon yeri yaraları genellikle enjeksiyon yeri değiştirilmediği (omuzlar arasından uzak durun), kas içi ve deri altı sinir katmanlarına yapılmadığında sorun haline gelir. Enjeksiyon yerleri skapulanın 2,5 cm arkasından başlayarak, kuyruk dibine 2,5-5 cm’e kadar ve göğüs ve karnın üçte biri ya da yarısı mesafesinde seçilebilir. Birçok kişi enjeksiyondan önce acıyı azaltmak için gabapentin kullanır. Enjeksiyon yeri yaraları etrafındaki tüyler traş edilerek günde 4 ya da daha fazla kez nazik bir şekilde oksijen suya (1:5 dilüsyon) batırılmış pamukla temizlenir. Genelde başka tedaviye gerek olmaz ve 2 hafta içinde iyileşirler." 2. FIP TEDAVİSİ DESTEKLERİ: A. Beslenme: FIP tedavisi sırasında kedinize sağlayabileceğiniz en iyi yiyecek taze pişmiş balık, beyaz veya kırmızı et çeşitleri dir. Kedinizde ishal varsa, ishal geçene kadar tavuk göğsü ile destekleyebilirsiniz. B. Takviyeler: Tedavi sürecinde yorulan karaciğeri ve böbrekleri için güçlü bir antioksidan olan pancar ve bağırsak sağlığını destekleyen avokado ile destekleyebilirsiniz. FIP, virüs veya viral antijen, antiviral antikorlar ve tamamlayıcı içeren bir bağışıklık kompleksi hastalığıdır. Büyük hasara neden olan virüsün kendisi değil, ölümcül sonuçlara yol açan kedinin kendi bağışıklık tepkisidir. Dolayısıyla bağışıklık tepkisi güçlendiren ilaçlar kullanılmamalı, bağışıklık tepkisini güçlendirmeye odaklanılmamalıdır. FIP'li Kediler İçin Mama Tarifi: Damak zevkine uyacak miktarlarda kılçığından tamamen ayıklandığından emin olduğunuz balık ya da tavuğu buharda pişirin. (Su dolu bir tencerenin üzerine süzgeç koyup üzerine balık ya da tavuğu koyup tencerenin kapağını süzgeçin üzerine kapatarak da buharda pişirebilirsiniz.) Havuç ve pancar ı haşlayın. 1 çay kaşığı kadar avokado ile arıtılmış suyu, haşlanmış havuç ve pancarı ve buharda pişirdiğiniz eti bir karıştırıcıya koyun ve püre haline getirin. Eğer kendi isteğiyle yemiyorsa büyük bir iğnesiz şırıngadan geçebilecek kadar sulandırıp tekrar çekin ve iğnesiz şırıngayla ağuızdan verin. Kendisi yiyorsa ilk versiyonla sunabilirsiniz. İshali varsa aynı formülü tavuk göğsü ile uygulayın. C. Psikolojk Destek: Ne olduğunu tam olarak anlayamadıkları bir acı çekiyorlar. Neden olduğunu bilmiyorlar ama savunmasız hissediyorlar. Doğal hayatlarındaki içgüdülerine dönmelerine neden olacak bu acıyla bu hissin birleşmesi, onları, tıpkı doğal hayatlarında olacağı gibi tehlike altında hissettiriyor. Bu süreçte sizin yaşadığınız paniği hissetmek, ihtiyaçları olan son şey. Ona panik ve stresinizi asla yansıtmamak , bu endişelerinde haklı oldukları hissiyle streslerinin artmasına ve mücadele güçlerinin azalmasına neden olmamak önemlidir. Tedaviyi olabildiğince ve veteriner hekiminiz de onay verdiği sürece ev ortamından ayrılmayacak ya da çok az ayrılacak şekilde ilerletmek de önemlidir. Seyahat stresi dahi onlar için yaşanmaması gereken bir durumken, veteriner hekim kliniğinde, yabancı bir ortamda ve terk edildiği hissiyle kalmak çok daha zorlayıcı olacaktır. Evinizde başka kediler varsa, FIP'li kedinizi diğer kedilerden ayırın, çünkü diğer kediler FIP'li kedide strese neden olabilir. Ancak bunu, FIP'li kedinizi dışlayacak şekilde yapmamaya özen gösterin. Unutmayın, hassasiyet gösterilmesi ve fedakarlıklar yapılması gereken bir aile bireyiniz var. Kendisini güvende hissettiği bir yerde saklanıyorsa, buna izin verin. Yanına yavaşça yaklaşıp sevecen ve pozitif bir ses tonuyla onu sevin. İkna olup çıkarsa güzel bir gelişmedir. Çıkmazsa bunu ilginizden rahatsız olmadığı sürece tekrarlayın. Onun stresini nasıl belli ettiğini hatırlamaya, hatırlamıyorsanız gözlemlemeye çalışın. Stresli olduğunda bunu telafi etme yöntemleri bulun. Unutmayın: Mutlu ve rahat bir kedi, hayatı için savaşmaya istekli bir kedidir. Doğa ile uyumun getirdiği sağlıkla, huzurla ve güvenle... Kaynaklar ve Referanslar Kedi Enfeksiyonları 1: Zorlayan Tanı; Kedilerin Enfeksiyöz Peritonitisi, Nilüfer Aytuğ Feline Infectious Peritonitis By Krista Williams Vet Professionals: Feline Infectious Peritonitis (FIP) Javma: FIP Drugs Continue to Show Promise AAFP, EveryCat Release Guidelines Clinical, cerebrospinal fluid, and histological data Diagnosis and clinical signs of feline infectious peritonitis Purebred Cat Breeds with FIP Representation in Two Studies Diagnostic Work-up for FIP ‘Brick by Brick’ Çok Bileşenli Viral İlaçla Fip Tedavisi FIP Health-Related History Questionnaire Age of cats at the time of diagnosis with FIP Fip's Misdiagnosis Feline Infectious Peritonitis Testing Feline infectious peritonitis Routine diagnostic testing for FIP Methods for direct and indirect detection of FCoV for diagnosis of FIP Treatment of cats with feline infectious peritonitis Sorumluluk Reddi Bu bilgilerin, eğitimli bir tıp uzmanının vereceği tavsiyeler yerine geçmesi amaçlanmaz. Pitho, yalnızca genel bilgi temelinde ve kaynaklarını da belirterek size verilen bu bilgilere dayanarak verdiğiniz kararların sorumluluğunu kabul etmez ve bu bilgiler kişiselleştirilmiş tıbbi tavsiye yerine geçmez.

Hayatınızdaki olası sağlık durumunu gösterebilen en önemli ipuçlarından birinin dışkısının görünümü olduğunu biliyor muydunuz? Evet, doğru duydunuz! Veteriner hekimler için değerli bir tanı aracı olan kedi ve köpek dışkısı analizi , evde bile gözlemleyebileceğiniz pek çok bilgi içerir. Bugün pitho blog 'da, hayatlarımızdaki patili bireylerin dışkısının rengi ve şekline göre olası anlamlarını detaylıca inceleyecek, ne zaman endişelenmeniz gerektiğini ve hangi durumlarda veteriner hekime gitmek  gerektiğini anlatacağız; elbette, her zaman olduğu gibi sayfa sonunda yer alan "kaynak ve referanslar"dan ulaşabileceğiniz uluslararası bilimsel makaleler ışığında. Köpek ve Kedi Dışkısı Rengi ve Anlamları: Detaylı Rehber Hayatınızdaki patili bireyin dışkısı, onun beslenmesinden sindirim sistemindeki potansiyel hastalıklara ve bağırsak florasını etkileyen diğer sağlık sorunlarına kadar birçok konuda bilgi verir. İşte sıkça karşılaşılan dışkı renkleri ve şekilleri ile olası anlamları: 1. Sağlıklı Dışkı: Kahverengi ve Şekilli Normal kedi kakası rengi  veya köpek kakası rengi  açık ila koyu kahverengi tonlarında olmalıdır. Dışkı ne çok sert ne de çok yumuşak, kolayca toplanabilir, iyi şekillenmiş bir yapıda ise, patili dostunuzun sindirim sistemi muhtemelen sağlıklıdır. Bu, mamasının iyi sindirildiğini ve bağırsaklarının düzenli çalıştığını gösterir. 2. Beyaz Noktalı Dışkı: İç Parazit Belirtisi (Kurtlar) Eğer köpek dışkısında beyaz noktalar  veya kedi dışkısında pirinç tanelerine benzeyen küçük, beyaz parçacıklar görürseniz, bu genellikle iç parazit  (özellikle tenya) belirtisidir. Bu tür bir durumda vakit kaybetmeden veteriner hekime danışmalı  ve parazit tedavisine başlamalısınız. Parazit tedavinizden sonra vücudundaki, antiparazit uygulaması sırasında gelen toksinlerin de atılması için doğal antioksidanlar yönünden zengin beslemeyi ve bol su içmesini sağlamayı da unutmayın. 3. Mukuslu Dışkı: Bağırsak İltihabı Habercisi Kedi ishal  olduğunda veya köpeğinizin dışkısında jelimsi, sümüksü bir tabaka (mukus) fark ederseniz, bu durum bağırsak iltihabı (kolit) veya irritabl bağırsak sendromu gibi sindirim sistemi rahatsızlıklarının bir işareti olabilir. Mukus, bağırsak duvarının tahriş olduğunu gösterir. 4. Turuncu Dışkı: Karaciğer veya Safra Sorunları? Patili bireyinizin dışkısı turuncu bir renk alıyorsa, bu karaciğer veya safra kesesiyle ilgili bir soruna işaret edebilir. Safra salgılarının normalden farklı çalışması veya bağırsaklardan hızlı geçiş bu renge neden olabilir. 5. Sarı-Gri Dışkı: Pankreas, Karaciğer veya Safra Problemleri Açık sarıdan griye çalan bir dışkı rengi, pankreas, karaciğer veya safra kesesi hastalıklarının bir belirtisi olabilir. Özellikle yağ emiliminde sorunlar yaşandığında (malabsorpsiyon) bu renk görülebilir. Köpek ishal  durumlarında da bu renk tonları gözlenebilir. 6. Yeşil Dışkı: Çim Yeme veya Hızlı Sindirim Ara sıra görülen yeşil dışkı, patili dostunuzun çok fazla çim yediğinde veya yeşil renkli gıda maddeleri tükettiğinde normal kabul edilebilir. Ancak sürekli yeşil dışkı, yiyeceklerin sindirim sisteminden çok hızlı geçtiği veya safra pigmentlerinin yeterince parçalanmadığı anlamına da gelebilir. 7. Yağlı/Parlak Dışkı: Besin Emiliminde Sorunlar Dışkının yağlı, parlak ve bazen yüzeyde yüzen bir yapıda olması, patili dostunuzun besinleri, özellikle de yağları yeterince ememediğini gösterir. Bu durum sindirim enzimlerinin yetersizliğine veya bağırsakların emilim fonksiyon bozukluğuna işaret edebilir. 8. Soluk/Kil Gibi Dışkı: Safra Akışı Problemleri Çok açık renkli, beyaza veya kil rengine yakın dışkı, safra kanallarında tıkanıklık, karaciğer hastalıkları veya aşırı kalsiyum alımı gibi durumların belirtisi olabilir. Safra akışının yetersizliğinin önemli bir göstergesidir. 9. Mavi/Yeşil Dışkı: Ciddi Karaciğer veya Pankreas Sorunu (Acil!) Bu oldukça nadir bir dışkı rengidir ve görüldüğünde ciddi karaciğer veya pankreas hastalığının belirtisi olabilir. Patili bireyinizde bu rengi fark ederseniz acil veteriner müdahalesi  gereklidir. 10. Pembe/Mor Dışkı: Alt Sindirim Sistemi Kanaması (Acil!) Pembe veya mora çalan dışkı, alt sindirim sisteminden kaynaklanan kanamaların veya ciddi inflamatuar bağırsak hastalıklarının bir göstergesi olabilir. Bu durum da acil veteriner hekim desteği  gerektirir. 11. Kırmızı Çizgili Dışkı: Taze Kan Belirtisi Köpek kakasında kan  veya kedi dışkısında parlak kırmızı kan çizgileri görmek, genellikle alt sindirim sistemi kaynaklı taze kanamaların işaretidir. Hemoroidler, anal fissürler, bağırsak enfeksiyonları veya yabancı cisim yutulması gibi nedenlerden kaynaklanabilir. Veterinere danışmak  önemlidir. 12. Siyaha Yakın Dışkı (Katran Gibi): Üst Sindirim Sistemi Kanaması (ÇOK ACİL!) Katran gibi siyah ve yapışkan dışkı (melena), üst sindirim sisteminden (mide veya ince bağırsağın başlangıcı) kaynaklanan kanamanın bir işaretidir. Kan, sindirim sistemi boyunca sindirildiğinde bu koyu rengi alır. Bu durum mide ülseri veya diğer ciddi iç kanamalara işaret edebilir ve derhal acil veteriner müdahalesi gerektirir. Ne Zaman Veteriner Hekime Başvurmalı? Hayatınızdaki patili bireyin dışkısında gördüğünüz herhangi bir değişiklik kalıcı ise veya buna aşağıdaki belirtiler eşlik ediyorsa, mutlaka veteriner hekiminize danışmalısınız: İştahsızlık veya kilo kaybı Kusma Sürekli ishal Şiddetli kabızlık Uyuşukluk veya enerji düşüklüğü Ateş Dışkıda sürekli kan veya mukus Evde yapılan gözlemler önemli ipuçları verse de, doğru tanı ve tedavi için profesyonel, alanında uzman ve güvenilir bir veteriner hekim değerlendirmesi şarttır. Unutmayın, hayatımızdaki patili bireylerin sağlığını yakından takip etmek ve olası sorunları erken fark etmek, onların uzun, sağlıklı ve mutlu bir yaşam sürmelerini sağlamanın en iyi yoludur. Önlemek, tedaviden çok daha kolaydır. Doğa ile uyumun getirdiği sağlıkla, huzurla ve güvenle... Sorumluluk Reddi Bu bilgilerin, eğitimli bir tıp uzmanının vereceği tavsiyeler yerine geçmesi amaçlanmaz. Pitho, yalnızca genel bilgi temelinde ve kaynaklarını da belirterek size verilen bu bilgilere dayanarak verdiğiniz kararların sorumluluğunu kabul etmez ve bu bilgiler kişiselleştirilmiş tıbbi tavsiye yerine geçmez. Kaynak ve Referanslar 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Köpeğinize özel bir mama hazırlamaktansa, hazır ticari mama vermek çok daha cazip görünebilir. Ancak, tıpkı insanların yediği hazır gıdaların, hazır gıdaların doğası gereği (raf ömrü için koruyucular, lezzet verici olarak aromalar, toplu ve yoğun ısınma işlemlerinde işlenmiş gıda sınıfına girmesi ve AGE'lerin oluşması vb) negatif yönleri vardır. Bu negatif yönler kısa vadede, köpeğinizin bedeni tarafından tolere edilebilir. Ancak uzun vadede (tıpkı sadece işlenmiş gıda ile beslenen insanlar da olacağı gibi) sağlık sorunlarına sebep olması sürpriz değildir. Üstelik ticari kuru mamaların segmenti yani kalitesi de bu gerçeğe engel olmaz, zira bu durum kuru mamaların içeriğinden öte yapılma şekli (ekstrüde yöntemi) ile ilgilidir. Ev yapımı köpek maması genellikle yaş almış veya sağlık sorunu yaşamakta olan köpeklerin ebeveynleri ya da köpek ebeveynliği tecrübesine sahip bireylerce uygulansa da günümüzde, özellikle de ülkemizde, mama maliyetini düşürmek için bir alternatif olarak da düşünülmektedir. Ancak ne yazık ki düşük maliyet, ev yapımı köpek mamasının avantajlarından birisi değildir. İşte ev yapımı köpek maması hakkında bilmeniz ve köpeğinize ticari mamayı bıraktırmadan önce dikkat etmeniz gerekenler. Ev Yapımı Köpek Maması Sağlıklı mı? Gerçek Gıda Ev yapımı köpek maması için, sizin de yiyebileceğiniz gıda malzemelerini seçersiniz. Ayrıca, bu malzemelerin nereden temin edildiği konusunda da kontrole sahip olursunuz. Bu nedenle toksin bulunup toplatılan mamaları takip etmenize ve mamaların nasıl nasıl hazırlandığı konusunda çok fazla endişelenmenize, minimum 2 yıl raf ömrü için ne kadar koruyucu eklenmiş olduğunu hesaplamanıza ya da içeriğinde bulunmasına engel olunamayan AGE'leri düşünüp kaygılanmanıza gerek kalmaz. Minimum İşlenmiş Gıda Malzemeler, sizin pişirme tercihlerinize veya köpeğinizin damak zevkine uyacak şekilde, buharda pişirilmiş, haşlanmış, fırınlanmış, ızgara vb. şekilde birçok şekilde sunulabilir. Mutfağınızda kullanacağınız pişirme yöntemlerinin hiçbiri, kuru mama üretimi sırasındaki besin kaybına veya toksin riskine neden olmayacaktır. Bu büyük gerçek size Genel sağlığında iyileşme Cilt sağlığında düzelme Tüy dökülmesinde azalma Ağız kokusunun -mevcut bir diş sorunu yoksa- tamamen yok olması ile yansıyacaktır. Çeşitli Taze Malzemeler  Köpeğinize her gün aynı işlenmiş mamayı sunmak yerine, on günde bir yapacağınız mamanıza mevsim sebzeleri ile farklı tatlar kazandırabilirsiniz. Kişiye Özel Tarifler Ev yapımı köpek maması pişirmenin, hazır mamayla beslemeye göre en büyük avantajı, köpeğinizin yaşına, vücut ağırlığına ve sağlık sorunlarına uygun kalori ve besinleri sağlayacak şekilde diyetin kişiselleştirilebilmesidir. Köpeğinizin kilo kontrolü, gıda alerjileri veya seçici damak zevkleri gibi özel ihtiyaçlarını karşılamak için taze gıda bileşenlerinin bir kombinasyonunu seçebilirsiniz. Ancak, köpeğiniz için ev yapımı bir diyet oluşturmak kolay gibi görünse de, ev yapımı köpek maması pişirmek, protein ve sebze sağlamaktan biraz daha karmaşıktır. Yüksek Besin Emilimi ve Sindirim Kolaylığı Ev yapımı mamaya geçtikten sonra fark edeceğiniz en büyük değişimlerden birisi dışkı miktarındaki azalma olacaktır. Köpeğiniz elbette her zamanki sayıda dışkı yapacak ama yediklerinin büyük kısmı vücut tarafından kullanılabildiği için dışkı boyutu küçülecektir. Ev Yapımı Köpek Mamasına Geçmeden Önce Bilmeniz Gerekenler Bu seçimin sizin ve hayatınızdaki patili birey için doğru olduğundan emin olmak için aşağıdaki noktaları dikkatlice göz önünde bulundurun: Besinsel Olarak Dengeli Bir Diyet Sağlamalısınız Köpeklerimizin beslenme ihtiyaçları bizimkilerden farklıdır. Bu nedenle köpeğinizin sağlığını en iyi şekilde iyileştirmek için ihtiyaç duyduğu uygun besinleri içeren dengeli bir diyet sağlamak önemlidir. Güvenilir Bir Tarif Kaynağı Bulmanız Gerekir Kullandığınız tarifin köpeğinizin beslenme ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde dengeli olduğundan emin olmalısınız. Tarifle Uymalı ya da Yapmak İstediğiniz Değişikliklerle İlgili Tarif Kaynağına Danışmalısınız Köpeğiniz için besin açısından dengeli bir tarif oluşturduğunuzda, malzeme türlerinden malzemelerin ölçülmesine ve kullanılan pişirme yöntemlerine kadar bu tarife tam olarak uymanız gerekir. Pişirme yöntemleri önemlidir çünkü buharda pişirme, fırında pişirme veya haşlama yöntemleri gıdanın besin içeriğini değiştirebilir ve bu da dengeli bir diyete katkıda bulunur. Üzerine tavuk eklemek veya tarifte dana eti yerine tavuk kullanmak gibi malzemeler eklemek veya değiştirmek, diyetin dengesini bozar ve bir veya birden fazla besin öğesinin çok fazla veya yetersiz alınmasına neden olarak risk oluşturur. Tarifte belirtilmeyen bir alternatifi uygulamak istediğinizde tarifin kaynağına ya da veteriner hekiminize bu ikamenin yeterli olup olmadığını sormalısınız. Güvenli, Yüksek Kaliteli İçerikler Kullanmalısınız Kendiniz için satın alacağınızla aynı kalitedeki malzemeleri satın almalısınız. Kaynağın da farkında olmalısınız. Örneğin, çevrimiçi satın alınan malzemeler farklı üreticilerden veya yerlerden gelebilir ve bu da ürünün kalitesini değiştirebilir. Köpeğinizin maması için malzemeleri nereden aldığınız konusunda mümkün olduğunca tutarlı olun. Ev Yapımı Köpek Maması Yapmak Büyük Bir Zaman Taahhüdü Kendiniz ve aileniz için sağlıklı bir yemek hazırlamaya zaman bulmak çoğu zaman zordur, köpeğinizin öğünlerini sıfırdan hazırlamak ise hiç kolay değildir. On günlük yemek hazırlamak ve buzlukta muhafaza edip sonraki günün öğünleri bir önceki günün son öğününde buzdolabına almak faydalı olabilir. Yemekleri Dengelemek İçin Köpek Takviyeleri Kullanmanız Gerekir  Özellikle vitamin ve mineraller açısından öğünlerin dengeli olmasını sağlamak için ev yapımı köpek mamasına takviye edici gıdalar eklemeniz gerekebilir. Kuru mamalarda da yer alan bu takviye edici gıdaların da tarifinize dahil olduğundan emin olun. Ev Yapmı Köpek Maması Çoğu Zaman Daha Düşük Maliyetli Değildir Ev yapımı köpek maması hem sağlıklı hem de ekonomik değildir. Genelde hiçbir şey hem sağlıklı hem de ekonomik değildir. Bu nedenle ev yapımı köpek mamasına geçme motivasyonunuz sadece köpeğinizin daha sağlıklı olması ve yaşam kalitesinin yükselmesi olabilir. Ev yapımı mama ve spesifik sorunlara uygun (eklem, cilt sağlığı) ödül maması tarifleri için tıklayın. Doğa ile uyumun getirdiği sağlıkla, huzurla ve güvenle... Kaynak ve Referanslar 1 2 Sorumluluk Reddi Bu bilgilerin, eğitimli bir tıp uzmanının vereceği tavsiyeler yerine geçmesi amaçlanmaz. Pitho, yalnızca genel bilgi temelinde ve kaynaklarını da belirterek size verilen bu bilgilere dayanarak verdiğiniz kararların sorumluluğunu kabul etmez ve bu bilgiler kişiselleştirilmiş tıbbi tavsiye yerine geçmez.

Yumurta kabukları esas olarak kalsiyum karbonattan (yaklaşık %90) oluşur. Kalsiyum karbonat kemiklerimizi, dişlerimizi ve tırnaklarımızı oluşturan maddeyle aynıdır. Kalsiyum önemli bir mineraldir ve sağlığın birçok temel işlevine katkıda bulunur. Özellikle yaşlandıkça kalsiyum eksikliği kemik yoğunluğu kaybına neden olabilir. Kalsiyumun diğer vitamin ve minerallerle dengeli bir şekilde tüketilmesi önemlidir. Ancak yumurta kabuğu tozunun güzelliği, gıda bazlı olması nedeniyle, vücut tarafından kolaylıkla emilmesidir. Ayrıca süt ürünleri tüketmemesi gereken patili bireyler için de idealdir. Ve elbette evde de kolayca yapılabilmesi, büyük bir diğer avantajıdır. Evde Yumurta Kabuğu Tozu Yapımı Yumurta kabukları esas olarak kalsiyum karbonattan (yaklaşık %90) oluşur. Kalsiyum karbonat kemiklerimizi, dişlerimizi ve tırnaklarımızı oluşturan maddeyle aynıdır. Kalsiyum önemli bir mineraldir ve sağlığın birçok temel işlevine katkıda bulunur. Özellikle yaşlandıkça kalsiyum eksikliği kemik yoğunluğu kaybına neden olabilir. Kalsiyumun diğer vitamin ve minerallerle dengeli bir şekilde tüketilmesi önemlidir. Ancak yumurta kabuğu tozunun güzelliği, gıda bazlı olması nedeniyle, vücut tarafından kolaylıkla emilmesidir. Ayrıca süt ürünleri tüketmemesi gereken patili bireyler için de idealdir. Ve elbette evde de kolayca yapılabilmesi, büyük bir diğer avantajıdır. Çiğ Yumurta Kabuğu Bir tencere kaynamış su Bir tava Yumurta kabuklarını ezmek için mutfak robotu, havan ya da kahve değirmeni. Yumurtaları kırın ve kabuklarını ayırın. Yumurta kabuklarınızı sterilize etmek için bir tencere suyu ocakta kaynatın. Ocaktan alın ve yumurta kabuklarınızı kaynar suyun içinde 5 dakika kadar bekletin. Yumurta kabuklarını süzün Fırın tepsisine yerleştirip 200 derece civarında 20-25 dk pişirin. Kurutulmuş yumurta kabuklarını kullanmak için toz haline gelinceye kadar ezin veya karıştırın. Yumurta kabuğu tozunu hazır. Önceki Sonraki Üye Ol Mağaza

Sağlıklı ödül maması Sağlıklı Ödül Maması Sağlıklı ödül maması 1 su bardağı soğuk, baharatsız tavuk suyu 3 yemek kaşığı toz jelatin 1 çay kaşığı Pitho Spirulina Tozu (uygun günlük miktar için paketin arkasına bakın) Adım 1 Tavuk suyunu küçük bir tencereye dökün ve üzerine jelatin tozu ile serpin. Adım 2 Jelatin tozunun jelleşmesi için yaklaşık beş dakika veya daha uzun süre bekleyin. Jelatin tamamen eriyene kadar karışımı kısık ateşte yavaşça karıştırın. Yüksek sıcaklık veya aşırı ısınma olmaması için kısık ateşte olmasına dikkat edin. Adım 3 Ateşten alın. Biraz ılıklaşması için birkaç dakika bekleyin. Adım 4 Bir tatlı kaşığı dolusu (biraz soğutulmuş, ancak yine de sıvı) jelatini bir kapta Pitho Spirulina ile karıştırın. Bu uygulama topaklanmayı önleyecek ve homojen bir karışım sağlayacaktır. Karıştırdıktan sonra jelatininizin kalanını ekleyin ve iyice karıştırın. Adım 5 İster bir cam tepsiye dökün ve kesip dilimleyin veya silikon kalıplara dökün. Kalıplardan çıkarmadan önce tamamen donması için soğutun. Önceki Sonraki Üye Ol Mağaza

Hiç patili bir bireyle karşılıklı içtiniz mi? Bu çok pratik smoothieden sonra cevabınız, “evet,” olacak. Spirulina Smoothie Hiç patili bir bireyle karşılıklı içtiniz mi? Bu çok pratik smoothieden sonra cevabınız, “evet,” olacak. 1,5 su bardağı kefir ya da yoğurt 1/2 çay bardağı su 1 silme tatlı kaşığı Pitho Spirulina Tozu 1 adet salatalık Adım 1 Bir kabın içine önce 1 bardak kefiri, üzerine de yarım çay bardağı suyu ekleyelim. Adım 2 Ardından diğer malzemeleri de üzerine ekleyelim ve blenderdan iyice geçirelim. Adım 3 Patili bireye ikram ettikten sonra, sizin için olan bölüme isteğinize göre biraz tuz ekleyebilirsiniz. Önceki Sonraki Üye Ol Mağaza